(Báo cáo điều tra đặc biệt) – Những sản phẩm “ngoại hình long lanh, giá cả mềm mại” đang chiếm lĩnh thị trường với tốc độ chóng mặt. Nhưng đằng sau vẻ ngoài bắt mắt ấy, hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng vẫn âm thầm gieo rắc hiểm họa cho người tiêu dùng và cả nền kinh tế quốc gia.
Mặt trái của sự dễ dãi: Khi hàng giả lên ngôi
Tại các chợ đầu mối lớn như Ninh Hiệp (Hà Nội), An Đông (TP.HCM), không khó để bắt gặp những sản phẩm mang logo Nike, Gucci, Chanel với giá chỉ bằng 1/10 hàng thật. Mỗi sản phẩm đều được “chăm chút” kỹ lưỡng đến mức người tiêu dùng khó lòng phân biệt thật – giả.
Nhưng câu chuyện không dừng lại ở những món đồ thời trang. Hàng giả, hàng nhái đã len lỏi vào mọi lĩnh vực: từ mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, thuốc chữa bệnh đến thiết bị điện tử, linh kiện xe máy, vật tư nông nghiệp. Đó không chỉ là hành vi gian lận thương mại, mà còn là tội ác tiềm ẩn rủi ro sức khỏe, thậm chí là tính mạng con người.
Nhận diện: Hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng khác nhau thế nào?
Hàng giả là sản phẩm cố tình mạo danh thương hiệu chính hãng để đánh lừa người tiêu dùng. Thường gặp ở các ngành có biên lợi nhuận cao như mỹ phẩm, dược phẩm, đồng hồ, giày dép. Để phòng chống, người tiêu dùng nên kiểm tra kỹ tem chống hàng giả do doanh nghiệp hoặc các đơn vị xác thực cấp phát.
Hàng nhái không mạo danh thương hiệu nhưng sao chép thiết kế, bao bì, tạo cảm giác “na ná” để hưởng lợi từ danh tiếng của sản phẩm thật. Dù ít nguy hiểm hơn hàng giả, nhưng vẫn làm suy giảm giá trị sáng tạo và đầu tư của các thương hiệu chính thống.
Hàng kém chất lượng là những sản phẩm không đạt tiêu chuẩn kỹ thuật, sử dụng nguyên liệu rẻ tiền, dễ gây hỏng hóc, mất an toàn – dù có thể không cố tình gian lận.
Thực trạng đáng báo động
Theo Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương), mỗi năm có hàng chục nghìn vụ vi phạm liên quan đến hàng giả, hàng nhái được phát hiện. Tuy nhiên, con số thực tế được cho là cao hơn nhiều lần, do phần lớn giao dịch hàng giả diễn ra trong bóng tối hoặc thông qua các nền tảng trực tuyến khó kiểm soát.
Năm 2023, vụ án triệt phá đường dây sản xuất thuốc giả tại Bình Dương khiến dư luận rúng động: hàng trăm nghìn viên thuốc trị bệnh được “nấu” bằng bột không rõ nguồn gốc, dán nhãn ngoại nhập, tung ra thị trường. Hậu quả: nhiều người bệnh “chữa mãi không khỏi”, thậm chí tử vong do dùng thuốc rởm.
Người tiêu dùng – nạn nhân lớn nhất
Hàng giả không chỉ khiến “tiền mất tật mang”, mà còn gieo rắc hậu quả lâu dài:
Dùng mỹ phẩm giả, thực phẩm chức năng trôi nổi có thể gây dị ứng, viêm da, tổn thương gan thận.
Dùng thuốc giả, thiết bị y tế nhái gây chẩn đoán sai lệch, điều trị thất bại.
Mua hàng điện tử, xe máy kém chất lượng dễ cháy nổ, tai nạn, nguy hiểm tính mạng.
Không ít người từng “chọn hàng rẻ” vì tâm lý ham giá thấp, nhưng sau một vài lần thất vọng hoặc phải trả giá bằng sức khỏe, mới giật mình nhận ra: cái giá thật của hàng giả không hề rẻ.
Doanh nghiệp chân chính bị triệt đường sống
Bị làm giả thương hiệu, làm nhái kiểu dáng, sản phẩm chính hãng không chỉ mất khách hàng mà còn bị vạ lây danh tiếng. Không ít doanh nghiệp Việt dù đã đăng ký bảo hộ nhãn hiệu vẫn rơi vào vòng xoáy:
Khách hàng bức xúc “bóc phốt” nhầm sản phẩm kém chất lượng, ảnh hưởng đến uy tín.
Tốn chi phí kiện tụng, pháp lý để bảo vệ thương hiệu.
Mất thị phần vào tay hàng giả giá rẻ.
“Chúng tôi đầu tư hàng chục tỉ đồng vào R&D, xây dựng hệ thống phân phối chính hãng. Nhưng hàng giả chỉ mất vài triệu để làm khuôn, in logo, rồi bán tràn lan trên mạng. Cuộc chơi như vậy quá bất công”, đại diện một thương hiệu giày thể thao Việt chia sẻ.
Kẽ hở pháp lý và sự “tiếp tay” vô hình
Chế tài còn nhẹ
Tại Việt Nam, hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả có thể bị phạt hành chính hoặc xử lý hình sự. Tuy nhiên, mức phạt chưa đủ sức răn đe, nhất là khi lợi nhuận từ hàng giả là rất lớn.
Nhiều đối tượng chấp nhận “bị phạt vài chục triệu” như một phần… chi phí kinh doanh.
Thị trường online – thiên đường hàng nhái
Shopee, TikTok Shop, Facebook… đang trở thành “mảnh đất màu mỡ” cho hàng giả hoành hành. Dù các sàn đều có chính sách chống hàng nhái, nhưng số lượng gian hàng vi phạm vẫn “mọc như nấm”.
Việc giao dịch không giấy tờ, vận chuyển qua ship nội địa càng khiến cơ quan chức năng khó kiểm soát.
Chống hàng giả thời công nghệ: Tem thông minh là giải pháp tối ưu
Giải pháp công nghệ lên ngôi
Trong cuộc chiến chống hàng giả, tem truy xuất nguồn gốc đang trở thành “vũ khí hiện đại” được nhiều doanh nghiệp lựa chọn.
SmartCheck – một giải pháp tem thông minh ứng dụng công nghệ QR, kết nối dữ liệu bảo hành, định danh sản phẩm, chống làm giả hiệu quả. Thông qua tem chống giả này, người tiêu dùng có thể:
Quét mã để kiểm tra nguồn gốc sản phẩm
Nhận biết sản phẩm thật – giả qua hệ thống xác thực
Theo dõi thông tin bảo hành, đổi trả
Đánh giá sản phẩm và kết nối trực tiếp với doanh nghiệp
Tem chống giả Bộ Công an – dấu hiệu tin cậy
Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp lựa chọn sử dụng tem chống hàng giả Bộ Công an – loại tem có tính pháp lý cao, in bằng công nghệ bảo mật đặc biệt, giúp nâng cao uy tín sản phẩm trên thị trường.
Việc dán tem chính quy không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng mà còn góp phần khẳng định vị thế thương hiệu Việt trong và ngoài nước.
Vai trò của người tiêu dùng: Chủ động và tỉnh táo
Không ai khác, chính người tiêu dùng là người nắm giữ “chìa khóa” trong cuộc chiến này:
Từ chối sản phẩm không rõ nguồn gốc
Mua tại các cửa hàng, nền tảng chính hãng
Quét mã xác thực trước khi sử dụng
Báo cáo nếu phát hiện sản phẩm nghi ngờ
Một hành động nhỏ – như quét mã QR trên bao bì – cũng có thể là “mũi tên” xuyên thủng mạng lưới hàng giả nếu được cộng đồng áp dụng rộng rãi.
Chống hàng giả không thể chỉ là trách nhiệm của lực lượng quản lý thị trường hay cơ quan công an. Đó là cuộc chiến đa phương diện:
Pháp luật cần mạnh tay và rõ ràng hơn
Công nghệ cần được áp dụng sâu rộng
Doanh nghiệp cần chủ động tự bảo vệ mình
Người tiêu dùng cần thay đổi thói quen mua hàng
Chỉ khi cả xã hội cùng nâng cao nhận thức, kiên quyết nói “không” với hàng giả, thì thị trường mới thật sự minh bạch – an toàn – bền vững.
Trong bối cảnh hàng giả, hàng nhái ngày càng tinh vi, giải pháp chống hàng giả Smartcheck mang đến công nghệ tiên tiến giúp doanh nghiệp và người tiêu dùng bảo vệ quyền lợi một cách hiệu quả. Tem chống hàng giả Smartcheck sử dụng mã QR code phủ cào – một giải pháp bảo mật cao, giúp người tiêu dùng dễ dàng kiểm tra sản phẩm chính hãng chỉ với một thao tác quét mã trên điện thoại di động.
Đặc biệt, tem được in trực tiếp từ Nhà in Bộ Công An, với tem chống hàng giả bộ công an đảm bảo chất lượng và tính bảo mật cao, giúp doanh nghiệp bảo vệ thương hiệu khỏi hàng giả, hàng nhái một cách tối ưu.
Không chỉ dừng lại ở việc xác thực chính hãng, Smartcheck còn tích hợp nhiều tính năng tiện ích như kích hoạt bảo hành điện tử giúp khách hàng đăng ký bảo hành dễ dàng, minh bạch, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp triển khai chương trình khuyến mãi thông qua các tính năng nhận mã dự thưởng, vòng quay may mắn, tích điểm đổi quà, gia tăng tương tác và sự gắn kết với khách hàng.
Với Smartcheck, doanh nghiệp không chỉ chống hàng giả hiệu quả mà còn nâng cao trải nghiệm khách hàng, tạo niềm tin vững chắc vào thương hiệu.